Uzun dönemli hafıza, duygusal tutarlılık, öğrenme ve sosyal beceriler sizin için önemli mi? Özellikle de gün içerisindeki ruh halimiz? Kimin için değil ki? Sadece bilişsel zeka ölçeği IQ ’nun modasını çöpe EQ (emotional quotient) – duygusal zeka – ve hatta şimdilerde duygusal zekanın bir üst boyuutu olarak tanımlanmaya çalışılan SQ (spiritual quotient) – spritüal zeka – tüm bireysel ve iş ilişkilerimizde önemli bir rol oynuyor.

Her ne kadar şirketler sistematik bir şekilde yönetiliyor gibi gözükse de, hemen hemn her noktasında insan faktörü, dolayısıyla insan ilişkileri firmaların başarılarında ön plana çıkıyor. Bu da doğal olarak kültürü oluşturuyor…

Artık bireysel yenetek ve yetkinliklerin yanı sıra, kişisel sosyal ağ (networking) başarının temel kaynaklarından biri haline geldi.

Bu açıdan bakıldığında zihnimizin en önemli kısımlarından biri; Temporal Loblar. Bazı kaynaklarda şakak lobları diye kullanılan bu kısma yaygın kullanımı ile temporal loblar diyeceğiz. Bu kısım beynimizin hem sol, hem de sağ tarafında yer alıyor.

SAĞ TARAF:  Görsel öğrenme, ritim, yüz ifadelerini ve ses tonlarını anlamakla ile ilgili…

SOL TARAF:  Hafıza, öğrenme, dil yetenekleri, duygusal tutarlılık ile ilgili…

Temporal loblara “çevirmen korteks” de deniliyor. Bu, gelen görsel ve işitsel verileri hafızamızdaki bilgiler ile harmanlayarak, veriden anlam çıkarmak demek.

Sol taraf ağrılıklı problemler, şiddet dolu düşünceler üretme, okuduklarını hatırlayamama, kelimeleri anımsayamama, duygusal açıdan dengesizlik olarak sayılıyor.
Sağ tarafdaki anormalik ise, yüz ifadelerini ve ses tonlarını çözemezken, sosyal-yeteneklerde sıkıntı çekildiğini tarif ediyor.
Genel olarak her iki bölge fazla aktifse, baş ağrısı, hafızada gerileme, sebepsiz yere korkuya, görsel ve işitsel algılamada bozulmaya sebebiyet verebiliyor.

Bu sıkıntı yatkınsak ve bazılarını deneyimliyorsak veya çevremizde böyle insanlar varsa… Veya sadece sosyal yeteneklerimiz gelişsin ve gün içinde olumlu bir ruh halim olsun istiyorsak neler yapılabilir?

• Harika Deneyimler Kendimizi ve hayatımızı kutlamak için küçük sebepler bulabiliriz. İşlerin kötü gittiğini hisstetiğimizde güzel deneyimlerimizi anımsamak veya gelecek güzel günlerin hayalini zihnimizde canlandırmak içimizi ısıtacaktır, zihnimiz sakinleşecektir.

• Şarkı Söylemek Islık çalmak, mırıldanmak ve gerçekten şarkı söylemek! Sesimizi çok beğenmiyorsak, duş almalarımızı sıklaştırabiliriz. Şarkı, müzik bir çok spiritüel çalışmanın da içinde yer almaktadır. Çocuklar ve keyifli insanlar da bir şey mırıldanmak temporal loblara iyi geleceği gibi Limbik Sistem de rahatlayacaktır.
• Mozart mı? Don Campell “The Mozart Effect” adlı kitabında sesimizi kullanarak hafızamızı ve havamızı nasıl değiştirebileceğimizin detayları anlatılıyor. Harvard tarafından da onaylamış bu bilgiler ile şu sesleri uygulamaya başlayabiliriz.
  Ahhh – Rahatlamamızı sağlar; belki de canımızın yandığında böyle bağırmamız zihnimizin stres sevyesini düşürme isteğinde kaynaklanıyor.
  Om/Oh – Kutsal ses olarak da anılan bu sesler cildimizin ısısını artırırken, kaslarımızdaki gerginliği azaltıyor.
  Ey/İe – Konsantrasyon sağlarken acıyı ve öfkeyi azaltıyor.
  Campell günde beş dakika bu sesleri kullanmamızı öneriyor; bu sesler beynimizde olumlu etkiler bırakıp daha hayat dolu hissetmemize ve şimdiki anla daha iyi uyumlanmamızı sağlıyor.

• Klasik Müzik Dinlemek Don Campell devam ediyor ve şarkı söylemek, ses çıkarmanın yanında müzik dinlemenin de iyileştirici etkisini ortaya koyuyor. Ama her çeşit müzik değil… Tüm ses frekanslarını içinde barındıran Mozart ve benzeri klasik müzikler fayda sağlarken, ergenlerin dinlediği aşırı gürültülü ve tempolu müzikler zihnimizi daha da çıldırtabiliyor.
• Ritim! Temporal lobların ritim ile ilgisini tahmin etmek zor olmasa gerek. Ritim tutmak, dans etmek, bu bölgeyi iyileştiren faktörlerden bir diğeri…

• Uyumak ya da Uyumamak? Az mı, çok mu tartışmaları bir çok farklı kaynakta değişiyor. Bir çok konuda olduğu gibi burada da dengeyi, orta yolu bulmak önemli; düzenli ve yeteri kadar uyku… Ortalama 6 ila 8 saat arasn uyku normal sayılırken bu dönem dönem kişide değişiklik gösterebilir. Önemli olan düzeni fazla bozmamak ve derin uyku ile uyku kalitemizi artırmak. Bu bize bilişsel yetkinlik, tutarlı davranışlar, dinginlik ve zindelik sağlıyor.
• Kafein ve Nikotin Kafein ve nikotin tüketimi beyne giden kan dolaşımını azaltıyor, özellikle de temppral loblara giden kan miktarını… Bu alışkanlıklar hayatımızdan çıktığında daha akıllı ve kolay odaklanabilen bir kişiye dönüşebiliyoruz.
• Beslenme Şeker, şeker, şeker! Ne kadar az kullanırsak o kadar iyi…
  Sebepsiz bir öfkemiz varsa bu temporal loblarla ilgili olabilir. Yüksek protein ve düşük basit karbonhidrat dieti tavsiye ediliyor.

Daniel G. Amen’in “Beynini Değiştir, Hayatın Değişsin” (Change Your Brain, Change Your Life) kitabınından esinlenerek başlayan yazı dizisinin sonuna geldik; Limbik Sistem, Bazal Gangliya, Singulat Sistem, Prefrontal Korteks ve Temporal Loblar…
Kendimizi fark edip, zihnimizi anlayarak yapabileceklerimizin sınırı yok gibi gözüküyor; ne demiştik?

Sağlam Ruh Hali, Sağlam Zihinde Bulunur!